ავტორი: qetino

ქეთევან უკლება

ამ ბოლო დროს, ინტერნეტ სივრცეში, რამდენიმე მოსაზრებამ გაილევა პირველადი ჯანდაცვის და ოჯახის ექიმების შესახებ. მინდა ოპონენტებს გამოვეხმაურო. მანამდე ჩემს ,,post"-ზე მცირე ისტორიულ ექსკურსს გავაკეთებ: ,,ოჯახის ექიმის" ინსტიტუტი, ისე როგორც სხვა დანარჩენი სიკეთე, ჩვენთან დასავლეთიდან – ევროპული ქვეყნებიდან და ამერიკის შეერთებული შტატებიდან შემოვიდა, სადაც ოჯახის ექიმს დიდ პატივს მიაგებენ და ლამის პედესტალზე დასვან დამსახურებული შრომის და მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე დაუცხრომელი ზრუნვის გამო.

2000–იანი წლების დასაწყისში, რადგანაც უკვე სამომავლოდ ევროპულ სივრცედ მოვიაზრებოდით, საქართველოში დაიწყო პირველადი ჯანდაცვის, ანუ ამბულატორიის ექიმთა გადამზადება ბრიტანული პროგრამით, რომელიც გაერთიანებული სამეფოში შემუშავდა და პედაგოგების რანგში ბრიტანელები მოგვევლინენ. პირველი თაობა ოჯახის ექიმებისა სწორედ ბრიტანეთში გადამზადდა, ხოლო შემდეგ პროცესი საქართველოში გაგრძელდა თანაგადამზადების პრინციპით. გადამზადებული, სერტიფიცირებული ექიმები გაივლიდნენ ტუტორობის [ექიმთა მასწავლებელის] კურსს და იღებდნენ მასწვალებლის სერთიფიკატს. ამის შემდეგ მათ ეძლეოდათ სხვა ექიმების გადამზადების უფლება. ოჯახის ექიმთა მომზადების პროცესმა მოიცვა სრულიად საქართველო _ როგორც აღმოსავლეთი, ისე დასავლეთი ნაწილი. [მე, როგორც ტუტორი ვმონაწილეობდი დასავლეთ საქართველოს ექიმთა გადამზადებაში]. ეს არ იყო ,,რაღაცა უბრალო" პროგრამა, როგორც ამას საქმეში ჩაუხედავი ადამიანები ამბობენ, არამედ ეს იყო ძალიან შრომატევადი საინტერესო და ინტენსიური პროგრამა, რომელიც უცხოელმა კოლოგებმა ჩვენთვის შეიმუშავეს ყოველდღიური 8 – საათიანი მეცადიენეობა 6 თვის მანძილზე. პროგრამაში შედიოდა როგორც თერაპიის, ასევე პედიატრიის, ქირურგიის, გინეკოლოგიის, მეანობის საკითხები, ქრონიკული დაავადებათა მართვა, სიმპტომების მართვა და ა.შ. იგი ეფუძნებოდა უახლოეს ამერიკული და ბრიტანული მასალებს, ეროვნულ გაიდლაინებს, დაავადებათა შესახებ სიტუაციური ამოცანების ანალიზს, ავსტრალიელი მეცნიერის მიორტას ,,საოჯახო მედიცინის" ფუნდამენტურ სახელმძღვანელოს, ჩვენი ცნობილი მეცნიერის, პროფესორ ნ. ტატიშვილის ,,შინაგან სნეულებათა სახელმძღვანელოს, უამრავ ჰენდაუთს და ასე შემდეგ და ფინალში სამი მოდულის, ორი შუალედური გამოცდის და ერთი სახელმწიფო სასერთიფიკაციო გამოცდის ჩაბარებას. თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ასეთი ინტენსიური და მასშტაბური პროგრამით ჯანდაცვის არც ერთი სხვა დონე (II და III დონე _ შესაბამისად რაიონული და მუნიციპალური სტაციონარები, ვიწრო სპეციალიზაციის კლინიკები) არ გადამზადებულა.

მე მქონდა ბედნიერება მონაწილეობა მიმეღო ამ პროცესში, ჯერ როგორც მსმენელს, ხოლო შემდეგ გადამზადებულ ექიმსა და ტუტორს. ტუტორობა სამედიცინო აკადემიის საოჯახო მედიცინის კათედრაზე გავიარეთ. ჩვენი ცნობილი პროფესორების _ ბატონ თამაზ კიკნაძის და ბატონ გივი ჯავაშვილის ხელმძღვანელობით. ეს იყო საოცარი კათედრა და საოცარი ხალხი ძალიან მაღალი აკადემიზმით, ხოლო მასალა, რომელიც შევისწავლეთ _ ძლიერ შთამბეჭდავი და საინტერესო.

ჯერ კიდევ ,,საოჯახო მედიცინის" გადამზადების პერიოდში, მე უკვე ვხედავდი გარშემომყოფ ექიმთა ცოდნის მაღალ დონეს, მათ მოტივაციას. მხოლოდ ერთი დასკვნის გაკეთება შეიძლებოდა: _ ისინი ძლიერები და ღირსეულები იყვნენ და ღირსეულადაც ჩააბარეს სახელმწიფო სასერთიფიკაციო გამოცდა, სასწავლო პროცესს, მახსოვს, ბრიტანელი კოლოგები ამოწმებდნენ, მაღალი იყო მათი ჩართულობა, ისინი კმაყოფილები იყვნენ ქართველი ექიმების მომზადების პროცესით. მთელი ამ პროგრამას კი მსოფლიო ბანკი აფინანსებდა.

ყველა ოჯახის ექიმი იმედოვნებდა, რომ ასეთი ინტენსიური და თავდაუზოგავი შრომის შემდეგ ისინი მიიღებდნენ ღირსეული ხელფასს, მაგრამ ამაოდ! პირელმა გაწბილებამ არ დააყოვნა... წინა ხელისუფლებამ მხოლოდ სოფლის ოჯახის ექიმების ხელფასები გახადა ,,ადამიანური", ხოლო ქალაქის ოჯახის ექიმები, რომლებმაც იგივე ბრიტანული პროგრამა ჩააბარეს ,,აფრიკული" ხელფასებზე დატოვა... ამის შემდეგაც მრავალი ტრენინგი ჩატარდა კარდიოლოგიის, მწვავე რესპირატორული დაავადების თუ ორსულ ქალთა ჯანმრთელობის მეთვალყურეობისა და პედიატრიული პრობლემების მართვის მიმართულებთ, სადაც ასევე თვალში საცემი იყო ოჯახის ექიმთა აქტივობა, უნარიანობა, ნიჭიერება, მაგრამ სულ ამაოდ! ისევ დაუფასებლობა, ისევ ექიმთა შრომის იაფად გამოყენების დიდი სურვილი...

ძალიან გულსატკენია, როცა ვინმე ინფორმაციის სიმცირის გამო, არასწორ შეფასებას აძლევს პირველად ჯანდაცვას და მასში მომუშავე ექიმებს, როცა დემარკაციულ ხაზს ავლებს სტაციონარის ექიმებსა და პირველადი ჯანდაცვის ექიმებს შორის. მინდა შევახსენოთ მათ, რომ ,,ოჯახის ექიმები" იმ სერთიფიკატს ფლობენ, რასაც სტაციონარის ექიმები და დამატებით ,,ოჯახის ექიმის" სერთიფიკატსაც, რომელიც ხელში იოლად ნამდვილად არ ჩავარდნიათ. არ უნდა მოხდეს ისე, რომ მთელი თანხები ჯანდაცვის საყოველთაო პროგრამისაა სტაციონერმა აითვისონ და პირველადი ჯანდაცვა, ისევ ,,გერის" როლში დარჩეს, რომელიც თავისი ფუნქციებით ყოვლისმომცველი და შეუცვლელია, მაგრამ მისთვის ვერაფერს იმეტებენ. თუ პირველადი ჯანდაცვას რაიმე რეფორმა სჭირდება, ეს სახელფასო რეფორმაა, რადგანაც ოჯახის ექიმები ნამდვილად არ იმსახურებენ ასეთ დაბალ ანაზღაურებას.

ჩვენ გვჯერა ჯანდაცვის მინისტრის, მისი სამართლიანობის და კეთილგონიერების. ახლა ახალი მთავრობის ხელში ვართ და მისგან ველოდებით სასიკეთო ცვლილებებს.

უფალი ამბობდა ,,ღმრთისაი ღმერთს და კეისარს კეისრისაი!" – იყოს ნება ღვთისა...

მედიცინის დოქტორი, ასოც. პროფესორი,

პედიატრი, ოჯახის ექიმი, ტუტორი,

ბრიტანეთ–საქართველოს საერთაშორისო

ასოციაციის წევრი

ქეთევან უკლება