ხშირია შემთხვევები, როდესაც ადვოკატი კლიენტისაგან ითხოვს ისეთი ოდენობით თანხას, რომელიც აშკარად არ შეესაბამება მის მიერ გაწეულ მომსახურებასა და საქმის საბოლოო შედეგს, რაც ხდება უკმაყოფილებისა და ადვოკატის უარყოფითი იმიჯის ჩამოყალიბების მიზეზი. მეორეს მხრივ, მომსახურების უსაფუძვლოდ დიდი საფასური არც თუ ისე იშვიათად ხდება კლიენტის მიერ ადვოკატზე უარის თქმის საფუძველი, რითაც ირღვევა დაცვის უფლება – ადამიანს სამართლებრივი დახმარების გარეშე მოუწევს სასამართლოში თავისი ინტერესების დაცვა.

ზოგადი შეხედულების მიხედვით საადვოკატო საქმიანობა დამოუკიდებელი, თვითრეგულირებადი პროფესიაა, ადვოკატი მომსახურებას ახორციელებს როგორც კერძო პირი, რისთვისაც მას უხდიან საფასურს. ამ შეხედულებაში რა თქმა უნდა სადავო არაფერია, მაგრამ დაცვის კონსტიტუციური უფლების დარღვევის რისკი გვაფიქრებინებს გარკვეული დამატებითი რეგულაციების შემოღებაზე მომსახურების საფასურთან დაკავშირებით.

რეფორმატორთა კლუბის აზრით, აუცილებელია ისეთი მექანიზმის შექმნა, რომელიც დაიცავს ბალანსს ადამიანის უფლებების დაცვასა და ადვოკატის დამოუკიდებლობას შორის. უცხოური გამოცდილების გათვალისწინებით, (განსაკუთრებით ყურადსაღებია ჩეხეთის რესპუბლიკის მაგალითი), გთავაზობთ საადვოკატო მომსახურების საფასურის შედგენის პრინციპს, რომელიც მოიცავს შემდეგ ძირითად ელემენტებს:

– ადვოკატის მიერ გაწეული ხარჯების ანაზღაურება (ტრასნპორტი, მტკიცებულებების მოძიება)

– ანაზღაურება საპროცესო მოქმედებებსა (დაკითხვა, დათვალიერება) და სასამართლო სხდომებში მონაწილეობის მიხედვით

– ანაზღაურება საქმის საბოლოო შედეგის მიხედვით

შედეგისა და პროცესებში მონაწილეობის მიხედვით საფასურის განაკვეთი დამოკიდებულია თვით საქმის სირთულეზე/ბრალდების სიმძიმეზე. საფასურის გადახდის დროს განსაზღვრავენ ადვოკატი და კლიენტი ხელშეკრულებით. ამ ეტაპზე თავს ვიკავებთ საფასურის კონკრეტული ოდენობებზე საუბრისაგან, ვინაიდან ეს კომპლექსური კვლევის საგანია.


რეფორმატორთა კლუბის მოსაზრებით, საადვოკატო მომსახურების საფასურის რეგულირების მექანიზმის შედეგად:

– გაიზრდება კლიენტის ინფორმირებულობის დონე დაქირავებული ადვოკატის საქმიანობის შესახებ, ვინაიდან წინასწარ ეცოდინება კონკრეტულად რაში იხდის ფულს;

– გაიზრდება ადვოკატის მომსახურების ხარისხი, ვინაიდან დაინტერესებული იქნება მეტი აქტივობის შედეგად მიიღოს მეტი გასამრჯელო;

– კლიენტებსა და ადვოკატებს შორის შემცირდება კონფლიქტური ინციდენტები, რამაც ხელი უნდა შეუწყოს ზოგადად ადვოკატის იმიჯის ამაღლებას საზოგადოებაში;

– შემცირდება ადამიანის დაცვის უფლების დარღვევის რისკი


ირაკლი კობიძე

"რეფორმატორთა კლუბი"